چهارمين قسمت پيشگفتار كتاب «رابرت روولز آو اوردر» Robert’s Rulels of Order- Newly Revised كه با عنوان موقت «نظام نامه‌ي انجمن» به فارسي ترجمه شده، به روند انتقال عرف پارلماني از انگلستان به آمريكا مي‌پردازد. برگردان اين بخش از پيشگفتار اين كتاب در ادامه به علاقمندان به فعاليت‌هاي انجمني تقديم مي‌شود.
اين كتاب مجموعه‌ي كامل قواعدي را گردآوري و معرفي كرده كه طي قرن‌ها در پارلمان انگليس ساخته و پرداخته شد و بعدها از طريق مهاجرنشينهاي انگليسي به ايالات متحد راه يافت و به مرور مبناي تشكيل مجامع انواع سازمان‌ها و انجمن‌هاي دموكراتيك قرار گرفت.
اين كتاب در 20 فصل و 61 بخش تدوين شده و برگردان آنها از طريق سايت مؤسسه اخلاق پزشكي ايرانيان و بخش عرف پارلماني شبكه اطلاع رساني كارفرمايان ايران [شاكا] در اختيار فارس زبانان سراسر جهان قرار گرفته است. براي خواندن بخش‌هاي پيش‌تر ترجمه شده‌ي پيشگفتار كتاب نيز لينك‌هاي مربوط را كليك كنيد. براي كسب اطلاعات بيشتر يا برگزاري كارگاه‌هاي آموزش عرف پارلماني به اينجا ايميل بزنيد. براي پرينت گرفتن اين نوشته‌ها نيز كافي است از منيوي «فايل» منيوي «پرينت» را كليك كنيد. اما نحوه‌ي انتقال عرف پارلماني به آمريكا:
انتقال روند پارلماني به آمريكا
در همان دوره كه رويه‌ي مجلس عوام داشت توسعه‌ي جديد خود را طي مي‌كرد مهاجرنشينهاي دائمي انگليسي نيز، نخستين آنها ويرجينيا در سال 1607، در نيمكره‌ي غربي مستقر مي‌شدند. تأسيس اين مهاجرنشين به زودي با تشكيل نخستين مجمع نمايندگي در آمريكا دنبال شد كه از سوي حكمراني كه براي كمپاني لندن كار مي‌كرد در سال 1619 براي ويرجينا اختيار يافت. اين تشكيلات از يك مجلس بورجيس‌ها (نمايندگان ويرجينيا) به عنوان مجلس سفلي و يك «شوراي فرماندار» كوچك به عنوان مجلس اعلاء تركيب شده بود. همانطور كه مهاجرنشينهاي بيشتري تأسيس مي‌شد مجامع مشابه‌اي در آنها استقرار مي‌يافت، و نسل‌هاي بعدي مهاجران انگليسي روند پارلماني را كه در كشور قديمي آموخته بودند با خود مي‌آوردند.
مهاجرنشين‌ها قواعد و عرف پارلمان را در هر تشكيلات قانون‌گذاري – در نشست منطقه‌اي، شهري و ناحيه‌اي- تا آنجا كه اين قواعد و عرف تحت منشور كمپاني خاص، تفويض مالكيت، يا سند مشابه‌اي كه بر اساس آن مهاجرنشين تأسيس مي‌شد، كاربرد داشتند، نشاء مي‌زدند. اين نوع جديد خود-مختاري، كه از طريق اصول كلي پارلماني تحت مقررات مندرج در يك سند اساسي مكتوب عمل مي‌كرد، مرحله‌اي را در توسعه‌ي قانون پارلماني نشان مي‌دهد كه خاص آمريكا بود، چرا كه در انگلستان قانون اساسي نامكتوب بود. به اين ترتيب، هر مهاجرنشين شروع به كسب يك مجموعه تجربه كرد كه بعداً به اساسنامههاي ايالت‌‌هاي جداگانه شكل بخشيد. روشي كه بر اساس آن اين قواعد و آداب تعديل مي‌شدند تا با وضعيت هر مهاجرنشين منطبق شوند بايد در تنوع محلي سنت پارلماني لحاظ شود كه تا مدت‌ها بعد از تأسيس ايالات متحد ادامه يافت، و عملاً يكي از عواملي بود كه به نوشتن نظام‌نامه‌ي رابرت منجر شد.
وقتي سياست‌هاي كشور مادر در سال‌هاي 1700 به تدريج با رشد امپراتوري انگليس به نحوي تغيير كرد كه زمينه را براي انقلاب آمريكا فراهم ساخت، نمايندگان مهاجرنشينهاي مختلف مقاومت مشتركي عليه اقدام‌‌هاي «پارلمان» در پيش گرفتند. در اين مشورت‌ها، مهاجرنشينان قادر بودند با تكيه به رويه‌هايي كه اصالتاً در خود «پارلمان» توسعه يافته بود عمل كنند.
نخستين كنگره قاره‌اي، كه 5 سپتامبر 1774 در فيلادلفيا برگزار شد، از نمايندگاني تشكيل شده بود كه عمدتاً با نمايندگان مهاجرنشينهاي ديگر جز خودشان آشنا نبودند، و بيشتر برنامه‌ريزي‌هاي قبلي از طريق مكاتبه صورت گرفته بود. به اين ترتيب، موفقيت‌هاي دو روز اول كنگره ارزش آن را دارند كه به عنوان نشانه‌ي شناخت و تجربه‌ي اعضاء در روش‌هاي پارلماني و كمال آمادگي آنان ذكر شود. كنگرهي قاره‌اي تا 7 سپتامبر: (1) اعتبارنامه‌ها را بررسي، و هيأت‌ها را تأييد، و اعتبار آنان را تصويب كرد؛ (2) سازماندهي خود را با تصويب چهار «قاعده‌ي رفتار كه در جريان مذاكره و اخذ رأي بايد رعايت شوند» تكميل كرد؛ و (3) به سوي مقاصد خود تا آنجا پيشرفت كه قطعنامه‌اي براي تشكيل كميته‌هايي براي مطالعه‌ي حقوق مهاجرنشين‌ها و بررسي وضعيت مؤثر بر تجارت و توليد آنها به تصويب رساند.
دومين كنگرهي قاره‌اي در چارچوب قواعد و عرف موجود، جنگ را اداره كرد؛ نيز شكل‌گيري و تصويب بيانيه‌ي استقلال را پيشبرد. در مجامع هر يك از ايالت‌ها، از طريق رويه‌هاي مشابهي كه با سنت‌هاي محلي تعديل مي‌شد، منشور‌هاي مهاجرنشيني اصلاح مي‌شدند تا با وضعيت مستقل انطباق يابند، يا پيش‌نويس اساسنامههاي حديد را تهيه مي‌ديدند. بسياري از مقرراتي كه به اين ترتيب صورتبندي شدند، به تدريج از سوي مهاجرنشينهاي جداگانه طي دوره‌هايي بيش از صد سال فراهم آمده‌اند. اين اساسنامههاي ايالتي كه از تجربه‌ي مشترك با قانون انگليس و انطباق آن قانون با شرايط جديد ناشي مي‌شدند، به سهم خود ماده‌اي را فراهم آوردند كه اساسنامه ايالات متحد در كنگرهي قاره‌اي سال 1787، در مواجهه با اختلاف‌هاي مأيوس كننده و عميق، از آن تهيه شد.
مراحلي را كه طي آن روش‌هاي پارلماني انگليسي اصلي، در اواخر قرن هيجدهم، به آمريكا آمد، مي‌توان به شرح زير خلاصه كرد:
- استفاده از چنان قواعد پارلماني‌اي كه، در درون هر مهاجرنشين، در چارچوب منشور يا ديگر احكام تأسيس آن مهاجرنشين كاربرد داشتند.
- كاربرد همين روال‌ها در گردهمايي‌هاي نمايندگان مهاجرنشين‌ها كه براي اقدام در جهت منافع مشترك خود برگزار مي‌كردند؛ و
- استفاده از رويه‌ي پارلماني به عنوان وسيله‌اي براي اجراي روندهاي دولت نمايندگي تحت يك قانون اساسي مكتوب.