هنوز به درستي معلوم نيست كه آيا مديركل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي، هنگامي كه در آن شامگاه چهارشنبه 10 آبان ماه 1385، و پس از آنكه اكثريت قاطع مجمع عمومي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران به ابقاء شش ماههي هيأت مديره رأي داد تا پس از رسيدگي به مشكلات تشكلهاي عضو، انتخاباتي فراگير برگزار كند، انحلال كانون عالي كارفرمايي كشور را اعلام كرد، به تبعات بينالمللي اقدام خود انديشيده بود يا نه؟ فقط هنگامي كه به گزارش نمايندگان هيأت مديرهي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران گوش ميسپاريد كه براي اداي توضيح پيرامون پيامدهاي داخلي تصميم مديركل به ژنو فراخوانده شدند، در مييابيد، به ويژه در اين شرايط پر التهاب بينالمللي، تصميم يك مديركل تا چه اندازه پيامدهاي منفي براي مسؤلان سياست خارجي كشور در پي داشته است. آيا مقامات ارشد اين مديركل وي را اندرز خواهند داد تا منافع ملي را در اولويت قرار دهد و با شركاي اجتماعي خود با مدارا رفتار كند؟ گزارشي كه در پي ارايه شده، فشردهي سخنان مهندس محمدعُطارِديان رئيس هيأت مديره و شهره تصديقي مشاور امور بينالملل كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران است كه به نمايندگي از سوي اين كانون عالي به ژنو رفتند تا به پرسشهاي پيش آمده پاسخ بگويند:
در «برنامه ديدار آقاي عطارديان و خانم تصديقي»، كه از سوي سازمان بينالمللي كارفرمايان(آي.او.اي) تدوين شده و ترجمهي آن را در ادامه قرائت ميكنيد، هيچ سخني از ارايهي توضيحات پيرامون متن انگليسي «اطلاعيه عدهاي از تشكلهاي كافرمايي در باره كانون عالي كارفرمايي» در ميان نيامده است:
● روز دوشنبه 22 ژانويه(2 بهمن)
♦ ساعت 11 گفتگو در سازمان بينالمللي كارفرمايان با آقاي آنتونيو پنالوزا
♦ ساعت 30/12 صرف نهار در رستوران «لا ركولت»
♦ ساعت 30/14 گفتگو با آقاي برنت ويلتون، معاون دبيركل آي.او.اي
♦ ساعت 14 گفتگو با آقايان برنت ويلتون و روي چاكو از بخش فعاليتهاي كارفرمايي سازمان بينالمللي كار
● روز سهشنبه 23 ژانويه(3 بهمن)
♦ ساعت 10 گفتگو در آي.او.اي با آقاي آنتونيو پنالوزا و آقاي ماريا آنزورگي(مشاور آي.او.اي در «آزادي انجمن»)
♦ ساعت 11 گفتگو با آقايان آنتونيو پنالوزا، ماريا آنزورگي و خانم كارن كرتيس(معاون شاخه آزادي انجمن) در سازمان بينالمللي كار(آي.ال.او)
♦ ساعت 30/11 گفتگو با آقايان آنتونيو پنالوزا، ماريا آنزورگي، و كاري تاپيولا(معاون مديركل سازمان بينالمللي كار و مديراجرايي «بيانيه اصول و حقوق بنيادين در كار») و آقاي كامران فنيزاده در آي.ال.او ♦ ساعت 12 گفتگوي خصوصي با آقاي كامران فنيزاده
● روز چهارشنبه 24 ژانويه(4 بهمن)
♦ آزاد
● روز پنجشنبه 25 ژانويه(5 بهمن)
♦ ساعت 30/11 ملاقات با آقاي آنتونيو پنالوزا در آي..او.اي
♦ ساعت 12 ملاقات با آقايان آنتونيو پنالوزا و آرنوت دي كاستر(مدير فعاليتهاي كارفرمايي مركز تورين ايتالياي آي.ال.او)
♦ ساعت 13 صرف نهار با آقايان پنالوزا و آرنوت دي كاستر در رستوران خيام
♦ ساعت 20 صرفت شام با آقاي پنالوزا
تمام كساني كه جنبش سهجانبهگرايي ايران را در سالهاي اخير دنبال كرده باشند، تقريباً با تمام افرادي كه هيأت نمايندگي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران با آنان ملاقات كردند، آشنا هستند. بسياري از اين افراد بارها به ايران آمدهاند و پس از مدتها مذاكرات سهجانبه، ناظر انعقاد تعداد قابل توجهي تفاهمنامه و توافقنامه بين شركاي اجتماعي در ايران بودهاند. با اين همه، مرور برنامهي ديدار هيأت نمايندگي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران از ژنو نشان ميدهد كه در اكثر ملاقاتهاي پيش بيني شده براي هيأت نمايندگي، آنتونيو پنالوزا دبيركل سازمان بينالمللي كارفرمايان حضور دارد. چرا و موضوع چيست؟ اعضاء هيأت نمايندگي توضيح ميدهند در نخستين ملاقات با آنتونيو پنالوزا در سازمان بينالمللي كارفرمايان، وي سندي 8 صفحهاي به زبان انگليسي را روي ميز گذاشت و پرسيد پاسخ شما به اعتراضهاي مطرح شده در اين سند چيست؟
رسيدگي دقيق و فوري سازمان بينالمللي كار و سازمان بينالمللي كارفرمايان به اعتراضهاي عدهاي از انجمنهاي كارفرمايي نشان ميدهد كه انجمنهاي صنفي كارگري و كارفرمايي براي دستيابي به حقوقشان از چه امكاناتي در سطح بينالمللي برخوردارند. اما ايكاش، اعتراض همكاران كارفرما، اصولي و در راستاي بسط و تعميق «آزادي انجمن» بود و نه برعكس.
كپي اين سند در آرشيو كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران موجود است. عنوان آن «اطلاعيهي صادر شده از سوي انجمنهاي كارفرمايي ايران در بارهي انتخابات كانون كارفرمايي» است. در انتهاي اين سند 8 صفحهاي، نام 15 انجمن كارفرمايي ذكر شده است. اين سند فاقد امضاء، فاقد مخاطب، و روي كاغذ آ4 معمولي پرينت شده است. مرور مطالب اين سند نشان ميدهد كه ترجمهي «اطلاعيهي عدهاي از تشكلهاي كارفرمايي در باره كانون عالي كارفرمايي» است كه اعتراض اين انجمنها را در 12 بند مطرح كرده بود و در يكي از روزنامههاي كشور نيز به چاپ رسيد. اين سند چگونه به دست پنالوزا رسيده است؟ توضيحهاي ارايه شده حاكي از آن است كه اميرحسين شاهمير نماينده وزارت كار و امور اجتماعي نزد سازمان بينالمللي كار اين سند را در اختيار بخش فعاليتهاي كارفرمايي آن سازمان گذاشته است و از آنجا كه كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران عضو سازمان بينالمللي كارفرمايان و براي سالها نمايندهي كارفرمايان ايران در اجلاسهاي سالانه كنفرانس بينالمللي كار بوده است، آي.ال.او، ضمن رسيدگي به اعتراضهاي انجمنهاي كارفرمايي عضو كانون عالي، از سازمان بينالمللي كارفرمايان نيز، كه آنتونيو پنالوزا دبيركل آن است، خواسته كه به اين موضوع رسيدگي كند. در نتيجه، وي نيز مسؤل رسيدگي به اين اعتراضهاست.
رسيدگي دقيق و فوري سازمان بينالمللي كار و سازمان بينالمللي كارفرمايان به اعتراضهاي عدهاي از انجمنهاي كارفرمايي نشان ميدهد كه انجمنهاي صنفي كارگري و كارفرمايي براي دستيابي به حقوقشان از چه امكاناتي در سطح بينالمللي برخوردارند. اما ايكاش، اعتراض همكاران كارفرما، اصولي و در راستاي بسط و تعميق «آزادي انجمن» بود و نه برعكس.
نوشتهاي كه با عنوان «پاسخ به اعتراضهاي پيشپا افتاده» در همين شمارهي «پيام كارفرمايان» به چاپ رسيده، كوشيده است تا به صورت بسيار اجمالي به اين اعتراضها پاسخ دهد. هر خوانندهي منصفي كه از چالش هدفمند اداره كل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي با هيأت مديرهي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران آشنا باشد و به اسناد موجود در آرشيو كانون عالي كارفرمايي مراجعه كند، به همين نتيجه ميرسد كه اين اعتراضها بسيار پيشپا افتاده هستند و كساني كه عمر خود را صادقانه صرف تأسيس تشكلهاي كارفرمايي كردهاند به سادگي از پس ارايهي توضيحهاي كاملاً مجاب كننده برميآيند. مهندس عطارديان در اين زمينه ميگويد، ابتدا به پنالوزا گفتيم اين مسائل در دادگاه مطرح شده و ما منتظر رأي ديوان عدالت اداري هستيم. پنالوزا ميپرسد آيا رأي صادر شده است يا نه؟
رأي شعبهي 19 ديوان عدالت اداري روز 27 دي ماه 1385 صادر شده بود اما روز يكم بهمن ماه به طرفين ابلاغ شد. در نتيجه، هيأت نمايندگي كانون عالي كارفرمايي از محتواي رأي با خبر بود و ميدانست كه اين رأي به نفع كانون عالي صادر شده و دستور مديركل را لغو كرده است. اما هنوز متن رأي به ژنو ارسال نشده بود. در نتيجه، و به اصرار پنالوزا، هيأت نمايندگي كانون عالي كارفرمايي به تك تك اعتراضها پاسخ ميدهد. مهندس عطارديان در ادامهي اين بخش از گزارش خود ميگويد وقتي توضيحهاي ما تمام شد، پنالوزا با حيرت پرسيد، پس چرا شما زودتر از مدعيان شكايت نكرديد؟ ما در پاسخ گفتيم كه به مراجع قضايي مراجعه كردهايم. اما پنالوزا ترديد خود را نسبت به استقلال قوهي قضائيه در كشورهاي جهان سوم اظهار داشت و پرسيد اطميان داريد كه دادگاه تحت نفوذ دولت رأي نخواهد داد؟
شهره تصديقي كارشناس امور بينالملل كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران در مورد نخستين نشست هيأت نمايندگي با پنالوزا ميگويد در اين نشست دو سناريو مطرح بود. اول اينكه تحت هر شرايطي ورود دستگاه اجرايي دولتي در هر شكل، حتي به صورت نظارتي، در تشكلهاي صنفي كارگري و كارفرمايي مجاز نيست. و دوم اينكه، در برابر هر نوع دخالت دولت در تشكلهاي صنفي، دستگاه قضايي چه حكمي داده است؟
● رأي راهگشاي ديوان
هنگامي كه متن رأي شعبهي 19 ديوان عدالت اداري براي كارشناسان آي.او.اي ترجمه شد، و در نشست روز بعد كامران فنيزاده كارشناس ايراني فعال در آي.ال.او نيز ترجمه را تأييد كرد، به اين معنا بود كه توضيحهاي ارايه شده از سوي هيأت نمايندگي در مورد اعتراض «عدهاي از انجمنهاي كارفرمايي» از نظر حقوقي نيز درست بوده است. مهندس عطارديان تأكيد ميكند كه صدور چنين رأيي كه براساس موازين قانوني صادر شده، واقعاً سبب ارتقاء منزلت ايران در هر دو سازمان بينالمللي كار و كارفرمايان شد. وي در ادامه ميافزايد هنگامي كه پنالوزا مطمئن شد كه كانون عالي كارفرمايي به عنوان عضو آي.او.اي هيچ عملكرد خلاف قانوني مرتكب نشده، و حتي به رغم تخلف آشكار مديركل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي حاضر به طرح شكايت در مراجع بينالمللي هم نشده است، تأكيد كرد حتي اگر شما شكايت نكنيد، و رفتارهايي بر خلاف مقاولهنامهها مشاهده كنيم، ما بر اساس اصول و تعهدات خودمان در كميته آزادي انجمن شكايت خود را مطرح خواهيم كرد.
گفتني است كه سازمان بينالمللي كارفرمايان از طريق دو مكانيزم ميتواند با كانونهاي كارفرمايي دولتساخته مقابله كند. اول اينكه، در كميتهي اعتبارنامهها كه مسؤليت صدور اعتبارنامه براي نمايندگان شركت كننده در اجلاس كنفرانسهاي بينالمللي كار را بر عهده دارد، يك نفر از سوي سازمان بينالمللي كارفرمايان حضور مييابد و اگر يك تشكل كارفرمايي مورد تأييد سازمان بينالمللي كارفرمايان نباشد، اين سازمان مانع از صدور اعتبارنامه براي آن تشكل كارفرمايي و يا نمايندگان اعزامي كارفرمايي خواهد شد. مكانيزم دوم طرح شكايت از سوي سازمان بينالمللي كارفرمايان در كميته آزادي انجمن سازمان بينالمللي كار است. نتيايج بررسي كميته آزادي انجمن نيز متعاقباً در اجلاس هيأت مديره آي.ال.او مطرح ميشود. همچنين دبيرخانهي آي.ال.او ميتواند اعتراضيهاي عليه دولت خاطي ارساي نمايد. هيأت نمايندگي كانون عالي كارفرمايي در تمام مذاكرات خود تأكيد كرد اگر تعهدات شما ايجاب ميكند در اين زمينه اقدامي انجام دهيد، امر ديگري است اما در اين مقطع ما ترجيح ميدهيم تا مشكلات از طريق كانالهاي داخلي حل و فصل شود.
● واكنش سفير ايران در سازمان ملل متحد
هيأت نمايندگي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي با آقاي عليرضا معيري سفير و نمايندهي دائم جمهوري اسلامي ايران نزد سازمان ملل متحده در ژنو نيز ملاقات كرد. هنگامي كه وي از مواضع هيأت نمايندگي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران با خبر شد، اعلام كرد با توجه به شرايط حساس ايران از نظر بينالمللي اصلاً مايل نيستيم پروندهي ديگري در خصوص ايران در جاي ديگري گشوده شود.وي ضمن تشكر از مواضع هيأت نمايندگي تأكيد كرد شخصاً تلاش ميكند تا اين مسأله از طريق وزارت امور خارجه حل و فصل شود. آياحل خواهد شد؟ ■