دانشگاه ويسكانسي با همكاريانجمن ملي پارلمانتارينها يك دوره آموزش از راه دور و رويخط در مورد عرف پارلماني برگزار ميكنند. عنوان اين دورهي آموزشي «مقدمهاي بر رويهي پارلماني: پويايي شناسي رهبري» [1] است و طي آن محورهاي زير آموزش داده ميشود:
- اصول اساسي و رويهها
- مقدمهي كار
- طبقهبندي پيشنهادها
- نشستهاي كاري
- پيشنهادهاي اصلي و قطعنامهها
- اولويت بندي پيشنهادها – پيشنهادهاي فرعي (از بخش 11 تا بخش 12)
- اولويت بندي پيشنهادها – پيشنهادهاي فرعي (از بخش 13 تا بخش 14)
- اولويت بندي پيشنهدها – پيشنهادهاي فرعي (از بخش 15 تا بخش 17)
- اولويت بندي پيشنهادها – پيشنهادهاي فوريتي
- پيشنهادي بدون اولويت – پيشنهادهاي ضمني و پيشنهادهايي كه يك مصوبه را دوباره در برابر مجمع قرار ميدهد
- مسولان
- بورد و كميته
خاطر نشان ميشود بخشهايي كه در بندهاي فوق به آن اشاره شده، بخشهايي از كتاب «نظامنامهي انجمن» Robert’s Rules of Order – Newly Revisd 10th Edition است كه ويرايش دهم آن در سطح جهان به عنوان قواعد استاندارد ادراهي نشستهاي مجامع عمومي پذيرفته شده است و ترجمهي فارسي بخشهايي از آن در«شبكه اطلاع رساني كارفرمايان ايران» منتشر شده و متن كامل آن به زودي منتشر خواهد شد.
در اسناد مربوط به اين دورهي آموزش و در توصيف آن آمده است كه: اين دورهي آموزشي يك دورهي مقدماتي در رويههاي پارلماني است كه براي كمك به رهبران، مديران، و افراد در گير در تشكلها طراحي شده است تا مجامع با كيفيتي داشته باشند كه به نتايج منجر شود و نه به نشستهاي بيشتر. متن درسي اين دوره به شكل گستردهاي مورد استفاده قرار ميگيرد و مرجع رسمي در مديريت و رويهي نشستهاست (اشاره به كتاب «نظامنامهي انجمن»).
اين دورهي آموزشي 12 پرسشنامه دارد و تمام پرسشها كاربردي هستند. از تمام اين پرسشنامهها يك امتحان گرفته ميشود كه شامل 100 پرسش چند گزينهاي، انتخابي، و علط – درست ميشود.
تكميل اين دوره و اخذ مدرك مستلزم كسب حداقل 70 درصد نمره در امتحان اين دوره خواهد بود.
به فارغ التحصيلان اين دوره 14 امتياز آموزش مداوم [2]s تعلق ميگيرد و برنامه به عنوان برنامهي آموزش مداوم به رسميت شناخته ميشود. آنان همچنين ميتوانند بدون دادن امتحان ديگري عضو انجمن ملي پارلمانتارينها شوند.
هزينهي ثبت نام در اين دوره 250 دلار آمريكا است و متن درسي آن نيز بخشهايي از كتاب «نظامنامهي انجمن» است كه قيمت آن حدود 30 دلار آمريكاست و 20 دلار نيز هزينهي ارسال پستي آن خواهد شد.
مدت آموزش اين دوره يك سال است كه از زمان ثبت نام آغاز ميشود. در طول اين مدت شركتكنندگان ميتوانند از طريق ايميل يا حتي تلفن با معلمان و آموزگاران خود تماس بگيرند و اشكالات خود را مطرح كنند.
گفتني است كه عرف پارلماني ريشه در دولت شهرهاي يونان باستان دارد. اين سنت بعدها از طريق امپراتوري رم در شهر لندن – كه يكي از پادگانهاي شبكهي امپراتوري براي جلوگيري از حملهي اقوام اروپايي به روم بود- توسعه پيدا كرد و اقوام انگلوساكسن آن را در پارلمان خود توسعه دادند. آنچه كه بعنوان «كامون لاو» – يا قانون عام – در حقوق بريتانيا شناخته ميشود كه غير مكتوب است و بر اساس آن قوانين ديگر به تصويب ميرسند، همين عرف يا رويهي پارلماني است. قواعد عرف پارلماني براي نخستين بار در ايالات متحد آمريكا تدوين و به صورت كتاب منتشر شد تا مبناي برگزاري انواع نشستها قرار بگيرد. نخستين كتاب از اين نوع را يك سرهنگ ارتش به نام مارئين هنري رابرت كه مسؤليت ادارهي نشستهاي مجمع يك كليسا را بر عهده گرفته بود تدوين و در سال 1876 منتشر كرد. تا كنون ميليونها نسخه از ويرايشهاي مختلف اين كتاب به فروش رفته است و ويرايش دهم آن كه در سال 2000 منتشر شد مرجع رسمي برگزاري انواع مجامع است. با اين حال، يك جستجو در اينترنت نشان ميدهد كه تا كنون هزاران جلد كتاب مختلف در مورد عرف پارلماني منتشر شده است به اين دليل كه ادارهي استاندارد و اصولي جلسات تصميمگيري دموكراتيك يك تخصص نسبتاً پيچيده است و افرادي كه به عنوان «پارلمانتارين» شناخته ميشوند معمولاً در ادارهي جلسات به رئسان و مسؤلان جلسات مشاوره ميدهند و همين افراد هستند كه انجمن ملي پارلمانتارينها را در ايالات متحد آمريكا ايجاد كردهاند.
انجمن ملي پارلمانتارينها در تمام ايالات و شهرها و محلات ايالات محتد آمريكا شعبه دارد و هرگاه در مجمعي يك فرد متخصص وجود نداشته باشد از اين پارلمانتارينها دعوت ميكنند تا جلسه را براي آنان اداره كند.
گفتني است در تمامدانشكدهها و مراكز آموزشي دورهاي آموزش عرف پارلماني ارايه ميشود به طوري كه تقريباً هر استاد دانشگاه يك پارلمانتارين محسوب ميشود كه ميتواند يك مجمع را به صورت اصولي و استاندارد اداره كند.