پرسشي كه با سماجت پاسخ ميطلبد اين است كه چرا مديركل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي، از هيچ تلاشي براي درهم شكستن كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران، كه نزديك به يك دهه تجربههاي مثبت يا منفي جنبش كارفرمايي ايران را در خود نهادينه ساخته، دريغ نميورزد، اما در عين حال، با تمام وجود از تشكيل يك كانون كارفرمايي جديد حمايت ميكند؟ آيا در پس و پشت اين ماجراي عيان، راز سر به مُهري نهفته است؟ واقعاً چرا آن كانون مغضوب و اين يكي محبوب است؟ روز يكشنبه 24 دي ماه 1385، تعدادي از اعضاء هيأت مديرهي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران در يك كنفرانس خبري شركت كردند تا به پرسشهايي از اين دست پاسخي ارايه دهند. با تشكر فراوان از تمام خبرنگاران سختكوشي كه در اين نشست خبري شركت كردند، و با تشكر از مسؤلان نشريات و خبرگزاريهايي كه به ابهامزدايي از عرصهي روابط كار مدد رساندند، گزارش مشروحتري از نكات مطرح شده در آن كنفرانس در پي ارايه ميشود، هر چند محدوديت صفحهها، همچنان سبب ناگفته ماندن بسياري از نكات شده است. اين گزارش را با هم ميخوانيم:
مهندس محمد عُطارِديان در آغاز نشست مطبوعاتي از تمام خبرنگاران نشريات و خبرگزاريها كه به دعوت كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران لبيك گفته و در جلسه شركت كرده بودند، صميمانه تشكر كرد و پس از معرفي اعضاء هيأت مديره كانون عالي كارفرمايي به معرفي اعضاء «شوراي هماهنگي كارفرمايان كشور» پرداخت و در اين زمينه خاطر نشان ساخت كه در كشور تشكلهاي كارفرمايي ديگري نيز فعاليت دارند كه در وزارت كار و امور اجتماعي به ثبت نرسيدهاند و از مراجعي غير از اين وزراتخانه مجوز فعاليت گرفتهاند. به همين خاطر و بر اساس قوانين موجود تشكل صنفي كارفرمايي محسوب نميشوند در حاليكه اكثريت اعضاء اين تشكلها نيز كارفرما هستند، قانوناً اجازه نداريم در يك تشكل جمع شويم و قوانين موجود كارفرمايان را متفرق كرده است در حاليكه ما به تفرقه اعتقاد نداريم. بنا بر اين و براي حل اين مشكل «شوراي هماهنگي كارفرمايان كشور» را ايجاد كردهايم كه تمام تشكلهاي فراگير كارفرمايي كه نمايندگان آنان در اين نشست حضور دارند عضو شوراي هماهنگي هستند و نمايدهي حدود 95 درصد از كارفرمايان شناسنامهدار كشور محسوب ميشوند.
گفتني است كه در حال حاضر كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران، خانه كشاورز، شوراي مركزي خانههاي صنعت و معدن ايران، اتحاديه سراسري تعاونيهاي توليدي كشور، مجمع امور صنفي صنوف توليدي و خدمات فني تهران و مجمع امور صنفي صنوف توزيعي و خدماتي تهران تشكلهاي عضو «شوراي هماهنگي كارفرمايان كشور» هستند.
● تأسيس كانون عالي كارفرمايي
مهندس عطارديان در بخش بعدي سخنان خود به تشريح روند تأسيس كانون عالي كارفرمايي در ايران پرداخت و در اين زمينه اظهار داشت در سال 1374 و پس از آنكه در كنفرانس بينالمللي كار براي دولت جمهوري اسلامي مشكلاتي پيش آمد و ايراد گرفتند كه نمايندگان كارفرمايان در كنفرانس بينالمللي كار از سوي دولت تعيين شده و اين بر خلاف كنوانسيونهاي پذيرفته شده است، دولت وقت تمايل خود را به تأسيس كانون كارفرمايي نشان داد و با شركت حدود 30 انجمن كارفرمايي به عنوان مؤسسان كانون عالي كارفرمايي روند تأسيس اين كانون عالي آغاز شد.
رئيس هيأت مديرهي كانون عالي كارفرمايي در ادامهي اين بخش از سخنان خود موانع آئيننامهاي موجود بر سر راه تأسيس كانون عالي را بر شمرد و به توصيف اقداماتي پرداخت كه سرانجام در مهر ماه 1378 به تأسيس كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران منجر شد.
با تأسيس كانون عالي كارفرمايي، نمايندگان كارفرمايان در مجامع و شوراهاي سهجانبه، كه پيش از اين و در غيبت كانون عالي كارفرمايي از سوي وزير كار و امور اجتماعي تعيين شده بودند، از سوي كانون عالي كارفرمايي و از بخش خصوصي انتخاب و معرفي شدند.
هيچ يك از اعضاء هيأت مديرهي كانون عالي كارفرمايي اصراري بر پذيرش مجدد اين مسؤليت ندارند، با اين همه، وظيفهي اخلاقي خود ميدانند تا از حيات و بقاء كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران دفاع كنند.
مهندس عطارديان در بخش بعدي سخان خود به برخي از اقدامات كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران در اين مدت، فهرستوار اشاره كرد: مشاركت فعال نمايندگان منتخب كارفرمايان در مجامع و شوراهاي سهجانبه، رسيدن به توافقهاي مهم با شركاي اجتماعي، مشاركت در برگزاري 5 همايش ملي كار، مشاركت در كنفرانسهاي بينالمللي كار، عضويت در سازمان بينالمللي كارفرمايان، كه سازمانهاي ملي كارفرمايي بيش از142 كشور ديگر نيز در آن عضويت دارند، تشكيل شوراي كار سهجانبهي مشاورهي ملي، تجديد سازماندهي ستاد بن، و در همه حال، دفاع از منافع كارفرمايان كه چيزي جز ايجاد شرايط مناسب براي ايجاد اشتغال مولد و ارتقاء رفاه ملي نيست.
مهندس عطارديان در پايان اين بخش از سخنان خود تأكيد كرد اقدامات چندين سالهي كانون عالي بسيار وسيعتر از آن است كه بتوان در اين فرصت كوتاه حتي به آنها اشاره كرد. از همين رو، وي از علاقمندان خواست تا براي داوري منصفانه در مورد عملكرد هيأت مديره كانون عالي كارفرمايي به گزارش هيأت مديره، كه به شركت كنندگان در مجمع عمومي اخير تقديم شد، مراجعه كنند و در صورت تمايل، دبيرخانهي كانون عالي كارفرمايي نسخهاي از آن را در اختيار علاقمند قرار ميدهد
● مشكلات آغاز ميشود
رئيس هيأت مديرهي كانون عالي كارفرمايي در بخش بعدي سخنان خود به تشريح شكلگيري روندي پرداخت كه سرانجام آن بروز انواع مشكلات بر سر راه ارتقاء سهجانبهگرايي در كشور بوده است. اين مشكلات از كجا آغاز شد؟
مهندس عطارديان به تعيين دو حداقل دستمزد براي سال جاري اشاره كرد و اظهار داشت كه كانون عالي كارفرمايي با اين موضوع مخالف بود و مخالفت كرد. تعداد زيادي از كارفرمايان نيز در اعتراض به اين مسأله به ديوان عدالت اداري شكايت كردند و در نشستي كه در حاشيهي كنفرانس بينالمللي كار با وزير كار و امور اجتماعي داشتيم، مشكلات ناشي از تعيين دستمزد دوگانه را براي وي تشريح كرديم و سرانجام با تلاشهاي فراوان دستمزد دوگانه منتفي شد. اما در جريان همين تلاشها بود كه مقدار زيادي دلخوري ايجاد شد. وي در ادامه اظهار داشت من نميدانم، اما شايد مديركل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي در همان موقع تشخيص داد كه بهتر است يك سازمان كارفرمايي مطيعتري در اختيار داشته باشند.
مهندس عطارديان در ادامهي اين بخش از سخنان خود اظهار داشت ما هنوز خوشبين هستيم و مسؤل مشكلات پيش آمده را وزير كار و امور اجتماعي نميدانيم و فكر ميكنيم مديركل مربوطه است كه تند تازي ميكند.
● روند پردستانداز برگزاري مجمع عمومي
رئيس هيأت مديرهي كانون عالي كارفرمايي در بخش بعدي سخنان خود به تشريح روند تدارك برگزاري مجمع عمومي پرداخت و در اين زمينه اظهار داشت ما از اسفند ماه سال گدشته تدارك برگزاري مجمع عمومي براي انتخاب هيأت مديره را آغاز كرديم، اما هر بار وزارت كار و امور اجتماعي به بهانهاي برگزاري مجمع را به تعويق انداخت و نزديك بود كه 6 ماه مهلت اضافي هيأت مديره نيز به اتمام برسد. در نتيجه تصميم گرفتيم هر طور شده، و قبل از انقضاي مهلت 6 ماه، كه منجر به انحلال كانون عالي كارفرمايي ميشد، مجمع عمومي را برگزار كنيم.
مهندس عطارديان در اين بخش از گزارش خود به تشنجهايي كه در جريان برگزاري مجمع عمومي كانون عالي كارفرمايي بروز يافت اشاره كرد و به تشريح عوامل بروز آن تشنجها پرداخت. يكي از اين عوامل، ماجراي حضور نمايندگان 150 تشكل عضو «كانون مركزي انجمنهاي صنفي كارفرماي آبياري استان قزوين» در مجمع عمومي كانون عالي كارفرمايي بود. وي در اين بخش از سخنان خود به نامهاي اشاره كرد كه مسؤلان كانون انجمنهاي آبياري استان قزوين به كانون عالي كارفرمايي نوشتهاند.
مهندس عطارديان در ادامه خاطر نشان ساخت كه در متن نامهي كانون انجمنهاي آبياري استان قزوين به نامههاي ادارهي كل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي و نيز به نامهي سازمان كار قزوين اشاره شده كه به انجمنهاي عضو اين كانون توصيه شده تا به عضويت كانون عالي كارفرمايي درآيند.
وي در اين باره توضيح داد از آنجا كه تمام 150 انجمن عضو كانون مركزي انجمنهاي كارفرمايي آبياري استان قزوين، انجمنهاي همگن بودند، طبق مقررات موجود يك رأي بيشتر نداشتند، اما مسؤلان ادارهي كل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي اصرار داشتند كه كانون انجمنهاي آبياري استان قزوين 150 رأي دارد!
به گفتهي مهندس عطارديان مشكل بعدي در اين زمينه پرداخت حق عضويت بود و ميزان حق عضويت در كانون عالي كارفرمايي را مجمع عمومي تعيين كرده است. اما اين انجمنها قادر به پرداخت حق عضويت نبودند و نميتوانستند عضو كانون عالي كافرمايي شوند. با اين همه، مسؤلان ادارهي كل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي هيأت مديره كانون عالي كارفرمايي را تحت فشار قرار ميداد و ادعا ميكرد كه هيأت مديره به خاطر حق عضويت، انجمنها را تحت فشار قرار ميدهد و نميگذارد در مجمع شركت كنند و رأي بدهند.
مهندس عطارديان به اين نكته اشاره كرد كه بعضي از دوستان گفتهاند كه كانون عالي حق عضويت انجمنهاي صنفي آبياري را پرداخت كرده است. در حاليكه اصلاً اينطور نبود. وي در ادامه توضيح داد از آنجا كه ادارهكل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي براي عضويت اين انجمنها هيأت مديره را تحت فشار گذاشته بود، و اعضاء هيأت مديره هم به خاطر پرداختهاي خود از كانون عالي كارفرمايي طلبكار هستند، يادداشتي نوشتند و اعلام كردند، هر انجمني كه تمام شرايط لازم براي عضويت در كانون عالي كارفرمايي را داشته باشد، و فقط مشكل پرداخت حق عضويت دارد، از مطالبات هيأت ما برداريد و به حساب اين انجمنها بگذاريد و بعد از اينكه عضو شدند با آنها حساب خواهيم كرد. اين اعلام آمادگي شامل حال انجمنهاي عضو كانون مركزي انجمنهاي آبياري قزوين هم ميشد ولي وزارت كار هيچ كدام از اين پيشنهادها را نپذيرفت. چرا كه ما گفته بوديم اين مسأله شامل انجمنهايي كه عضو كانون عالي كارفرمايي بودند نيز بشود.
يكي ديگر از مسائلي كه مجمع عمومي را به تشنج كشاند، روش برخورد ادارهكل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي با تعداد زيادي از انجمنهايي بود كه عضو كانون عالي كارفرمايي هستند. به تعداد زيادي از اين انجمنها، بدون ارايهي هيج دليلي گفته شد كه حق رأي دادن نداريد. تعدادي از انجمنها مشكل اساسنامهاي داشتند، ولي براي محروميت تعداد زيادي از آنها دليلي ارايه نشد. در نتيجه، از ميان 230 انجمن عضو كانون عالي، فقط به 153 انجمن حق رأي داده شد. تعدادي از نمايندگان انجمنها هم دلخور شدند و مجمع را ترك كردند و رفتند. وي در ادامه افزود به خود من گفتند شما حق رأي نداري و نميتواني كانديدا شوي. گفتم اشكالي ندارد. من نه رأي ميدهم و نه كانديدا ميشوم. با اين همه، و با تأييد مسؤلان ادارهكل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي، 110 انجمن از 153 انجمن صاحب حق رأي در مجمع شركت كردند و به اين ترتيب مجمع بر اساس نظر مسؤلان وزارت كار رسميت يافت.
مهندس عطارديان در ادامه خاطر نشان ساخت محروم ساختن تعدادي از انجمنها از حق دادن رأي و نيز حضور نمايندگان انجمنهاي آبياري قزوين كه نسبت به محروميت خود اعتراض داشتند، مجمع را به تشنج كشاند و سرانجام پيشنهاد ابقاء هيأت مديره براي مدت موقت شش ماه با اكثريت آراء نمايندگان داراي حق رأي تصويب شد. اما به محض تصويب اين تصميم مديركل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار كه در جلسه حضور داشت بدون هيچ مجوزي بلند شد و گفت من فردا كانون عالي را منحل ميكنم. و فردا صبح كه روز پنجشنبه و تعطيل رسمي بود طي نامهاي انحلال كانون عالي كارفرمايي را اعلام كرد. در حاليكه به تصريح مادهي 19 آئيننامهي ثبت تشكل ها، اگر اداره كل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي نسبت به يكي از اعضاء هيأت مديره يا يك تشكل صنفي ايرادي نيز داشته باشد بايد «مراتب را جهت اخذ تصميم، حسب مورد به هيأت حل اختلاف يا دادگاه صالح ارجاع» كند. و هر چه دادگاه حكم داد، بر اساس آن عمل شود.
مهندس عطارديان در ادامه اظهار داشت ما در چارچوب قوانين موجود نسبت به اقدام غيرقانوني مدير كل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار در ديوان عدالت اداري شكايت كرديم و در آنجا كارشناسان ديوان عدالت اداري به طور شفاهي به ما گفتند كه حق با شماست و به زودي رأي صادر ميشود. متأسفانه بيش از 2 ماه از شكايت ما ميگذرد و هنوز رأي صادر نشده است. اما اميدواريم هر چه سريعتر رأي صادر شود.
از آنجا كه تمام 150 انجمن عضو كانون مركزي انجمنهاي كارفرمايي آبياري استان قزوين، انجمنهاي همگن بودند، طبق مقررات موجود يك رأي بيشتر نداشتند، اما مسؤلان ادارهي كل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي اصرار داشتند كه كانون انجمنهاي آبياري استان قزوين 150 رأي دارد.
وي در ادامهي گزارش خود به نامهاي اشاره كرد كه مديركل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي بعداً منتشر كرد و در آن اظهار داشت كه به زودي مفاد مادهي 19 را اجرا ميكند. يعني به دادگاه صالح مراجعه خواهد كرد. مضمون همين نامه نشان ميدهد كه كانون عالي كارفرمايي هنوز منحل نشده است.
● چرا اين قدر دير؟
در اين بخش از گزارشِ مهندس عطارديان، يكي از خبرنگاران اين پرسش را مطرح كرد كه برگزاري اين كنفرانس خبري نوعي اعتراض است. در اين صورت چرا اينقدر دير اين اعتراض انجام ميشود؟ در پاسخ به اين پرسش مهندس عطارديان به اقدامات انجام شده اشاره كرد و در ادامه از مهندس شهرياري خواست تا توضيحهاي تكميلي را ارايه دهد. مهندس بهرام شهرياري سخنگوي كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي در اين زمينه خاطر نشان ساخت ما شرايط سياسي كشور را در نظر گرفتيم و صلاح نديديم كه مشكلات را به سطح افكار عمومي بكشانيم و به التهابها دامن بزنيم. به همين خاطر به مراجع قانوني مراجعه كرديم. وي در پاسخ به كساني كه مدعي هستند كانون عالي كارفرمايي نمايندگي اكثريت تشكلهاي كارفرمايي ثبت شده در وزارت كار و امور اجتماعي را ندارد، به تشريح ويژگيهاي آئيننامهاي پرداخت كه بر اساس آن انتخابات كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي برگزار ميشود. وي در پايان اين بخش از سخنان خود برخي از مشكلات در اين زمينه را ناشي از روش تدوين اين آئيننامه دانست و نتيجه گرفت كه ادعاي مبني بر اكثريت نداشتن كانون عالي كارفرمايي درست نيست.
● دفاع از حيات كانون عالي ادامه خواهد يافت
در ادامهي اين نشست احمد جوانمرد وكيل كانون عالي كارفرمايي به تشريح اقدامات قانوني انجام شده براي لغو تصميم مديركل سازمانهاي كارگري و كارفرمايي وزارت كار و امور اجتماعي پرداخت و در پاسخ به اين پرسش كه اگر ديوان عدالت اداري به انحلال كانون عالي رأي بدهد چه خواهيدكرد، خاطر نشان ساخت در هر حال اين رأي قابل اعتراض خواهد بود و ميتوان در مراجع بالاتر پيگيري كرد و راههاي حقوقي ديگري وجود دارد كه قطعاً پيگيري خواهيم كرد.
در پايان كنفرانس خبري حسين احمديزاده نايب رئيس هيأت مديرهي كانون عالي كارفرمايي و يكي از نمايندگان كارفرمايان در شوراي عالي كار به تشريح روند پر فراز و فرود تعيين دستمزد سال 1385 و آثار آن بر روابط وزارت كار با كانون عالي كارفرمايي پرداخت و خاطر نشان ساخت يكي از دلايل ابقاء شش ماههي هيأت مديره، فراهم ساختن شرايطي بود كه تمام انجمنهايي كه از شركت در مجمع عمومي محروم شدهبودند، فرصت رفع مشكلات خود را بيابند و انتخابات بعدي به شكل كاملاً فراگير برگزار شود.
وي در بخش پاياني سخنان خود ضمن نقد روند تأسيس كانون موازي تأكيد كرد هيچ يك از اعضاء هيأت مديرهي كانون عالي كارفرمايي اصراري بر پذيرش مجدد اين مسؤليت ندارند، با اين همه، وظيفهي اخلاقي خود ميدانند تا از حيات و بقاء كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي دفاع كنند.