بخش چهارم كتاب «رويكرد استراتژيك به مديريت تشكل‌هاي كارفرمايي» به «اولويت‌هاي استراتژيك مورد توافق» مي‌پردازد. برگردان اين بخش از كتاب در ادامه تقديم مي‌شود.
خاطر نشان مي‌سازد دفتر فعاليت‌هاي كارفرمايي (دفكا) سازمان بين‌المللي كار (س.ب.ك) يك بسته‌ي آموزشي تحت عنواتن «كارآمدسازي تشكل‌هاي كارفرمايي» منتشر كرده است كه حق انحصاري برگردان فارسي آن‌ها طي قراردادي به كانون عالي انجمن‌هاي صنفي كارفرمايي ايران (كعاصكا) تفويض شده است. «رويكرد استراتژيك به مديريت تشكل‌هاي كارفرمايي» يكي از كتاب‌هاي اين بسته‌ي آموزشي است كه تا كنون بخش‌هايي از آن به فارسي ترجمه شده و دراينجا قرار دارد. از رابطان تشكل‌هاي كارفرمايي انتظار مي‌رود مسؤلان محترم تشكل‌هاي متبوع خود را از انتشار فارسي اين سند مهم مطلع سازند تا نسخه‌ي كاغذي آن نيز منتشر شود. اما ترجمه‌ي اين قسمت كتاب:
پيش‌نويسي يك برنامه‌ي استراتژيك مستلزم آن است كه تشكل‌هاي كارفرمايي با موضوع‌هاي زير برخورد كنند:
- اكنون تشكل كارفرمايي در كجا قرار دارد؟
- وضعيت فعلي بازار از جمله تحليل رقيب و فضاي برون‌سازماني حاكم؛
- تصميم در مورد اينكه اولويت‌هاي سازماني كجاست؟
- تدوين راهبردهايي براي دستيابي به هدف‌هاي سازماني.
براي انجام اين وظيفه، تشكل نياز دارد تا بر سر يك افق برنامه‌ريزي، كه معمولاً براي سه تا پنح سال تعيين مي‌شود، به توافق برسند. بعد از تصميم در مورد افق برنامه‌ريزي، كار مي‌تواند به سه مرحله تقسيم شود:
- تحليل برون و درون‌سازماني؛
- بازنگري گزينه‌هاي استراتژيك موجود در برابر سازمان و انتخاب اولويت‌ها؛
- تدوين هدف‌ها و كارنقشه‌هايي براي رسيدن به هدف‌هاي استراتژيك.
اين بخش از راهنما به دو مرحله‌ي نخست مي‌پردازد. بخش پنجم به برگردان اولويت‌هاي استراتژيك به هدف‌ها و كارنقشه‌ها خواهد پرداخت.
تحليل درون و برون‌سازماني
متدولوژي‌هاي فراواني در اختيار تشكل‌هايي قرار دارد كه مي‌خواهند ببينند با فرصت‌هاي بازار چگونه برخورد كنند و تعدادي از آن‌ها در بخش هشتم توصيف مي‌شود.
از آنجا كه اين راهنما به نحوي تدوين مي‌شود كه به يك ابزار خودكاربر خيلي شبيه باشد، يك رويكرد قوي اما ساده را ارايه مي‌دهد. با اين همه، اگر مدل‌هاي ديگري راترجيح مي‌دهيد يا مشاوراني استخدام كرده‌ايد كه يك تكنيك خاص را مورد استفاده قرار مي‌دهند، براي تصويب يك رويكرد متفاوت نسبت به تعيين گزينه‌هاي استراتژيك موجود در برابر تشكل خود كاملاً راحت باشيد.
هر روشي كه انتخاب شود، بايد شما را توانمند سازد تا فهرستي از گزينه‌هاي استراتژيك بالقوه را كه براي آن‌ها اولويت‌ها را تعيين خواهيد كرد تدوين كنيد.
ابزارهاي پيشنهادي در اينجا عبارتند از:
- تحليل سوات (SWAT) – حروف اول چهار كلمه‌ي اين انگليسي كه به تريب به معناي نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهديد‌ها هستند- از محيط دروني و بيروني؛
- تحليل پست (PEST) – حروف اول چهار كلمه انگليسي كه معناي آن‌ها به ترتب مي‌شود: سياسي، اقتصادي، اجتماعي، و تكنولوژيك – از فضادي بروني؛
- نوعي نظرسنجي از اعضاء.
اگر تشكل شما در يك محيط خيلي پيچيده و رقابتي فعاليت مي‌كند، بايد با استفاده از «مدل پنج نيروي» مايكل پورتر كه در بخش هشتم با جزئيات توصيف شده تكميل كنيد.
با استفاده ازداده‌هاي حاصل اين تحليل‌ها، تيم برنامه‌ريزي شما قادر خواهد بود گزينه‌هاي استراتژيك موجود براي تشكل شما را شناسايي كرده و عرصه‌هاي مهم را مورد مذاكره قرار دهد. در پايان اين تمرين، تيم برنامه‌ريزي بايد در وضعيتي قرار بگيرد كه تحليل خودش را از موارد زير به هيأت مديره تقديم كند:
- نقاط قوت، نقاظ ضعف، فرصت‌ها و تهديد‌ها؛
- نظرات اعضاء در مورد وضعيت امروز تشكل و جايي كه بايد در آينده برود؛
- فضاي رقابتي در اين عرصه‌ها؛ و نظر آنان در مورد اولويت‌هاي سازماني كه بايد پيگيري شوند.
در اين نقطه، مسؤليت هيأت مديره است كه اولويت‌هاي سياسي را انتخاب و در مورد آن‌ها توافق كند.
مهم است كه از اين مرحله‌ي برنامه‌ريزي فراتر نرفته و بدون مداخله و موافقت هيأت مديره در مورد اولويت‌ها، به تخصيص منابع پرداخته نشود.