روزهاي شنبه و يكشنبه 24 و 25 مهر ماه 1389 نخستين كنفرانس بينالمللي «ماندگاري، ظرفيتسازي و توانمندسازي شركتها و سازمانهاي پروژه محور، با رويكرد صنعت احداث» در سالن همايشهاي رازي در تهران برگزار شد. در اين كنفرانس بيش از 40 نفر از صاحبنظران و پيشكسوتان صنعت احداث به تحليل بسياري از مسائل مرتبط با موضوع كنفرانس پرداختند و به اين ترتيب موضوعهاي متنوعي براي پژوهش در اختيار «مؤسسه تحقيق و توسعه صنعت احداث» قرار دادند و ميتوان اطمينان داشت به مرور موانع ماندگاري و توسعهي شركتهاي پروژه محور شناخته و مرتفع شود.
نكتهي قابل تأمل براي تمام تشكلهاي كارفرمايي اين است كه «مؤسسه تحقيق و توسعه صنعت احداث» كه برگزار كنندهي اصلي اين كنفرانس بود، با مشاركت 5 تشكل كارفرمايي عضو كانون عالي انجمنهاي صنفي كارفرمايي ايران تأسيس شده است و تجربهي سازماندهي به چنين مؤسسهاي ميتواند براي تمام تشكلهاي كارفرمايي ديگر به عنوان يك الگو مورد توجه قرار بگيرد.
گفتني است كه انجمن شركتهاي ساختماني، انجمن شركتهاي مهندسي و پيمانكاري نفت، گاز و پتروشيمي، انجمن شركتهاي ييمانكار تأسيسات و تجهيزات صنعتي ايران و انجمن صادركنندگان خدمات فني و مهندسي ايران چهار انجمن مؤسس اين مؤسسه هستند كه در تاريخ 24 مهر ماه 1380 بنيانگذاري شد و در تاريخ 11 تير ماه 1388 و با تصويب هيأت امناء مؤسسه، «جامعه مهندسان مشاور ايران» نيز به جمع اين تشكلها پيوست.
● حقوق برابر براي تشكلهاي مؤسس
يكي از ويژگيهاي «مؤسسه تحقيق و توسعه صنعت احداث» اين است كه در تمام اركان آن، تمام 5 تشكل مؤسس با حقوق برابر حضور دارند.
● «هيأت امناء» يكي از اركان اين مؤسسه است كه از 23 نفر تشكيل شده است. هر يك از تشكلهاي مؤسس 4 نماينده از ميان اعضاء هيأت مديره خود در هيأت امناء مؤسسه نماينده دارند و سه نفر ديگر نيز از ميان افراد متخصص و با تحربه فعال در حوزه صنعت احداث انتخاب ميشوند.
● در هيأت مديرهي مؤسسه نيز 13 نفر عضو هستند. 2 نفر از 4 نفر نمايندهي هر تشكل مؤسس در هيأت امناء «مؤسسه تحقيق و توسعه صنعت احداث» در هيأت مديرهي اين مؤسسه نيز عضويت دارند. به علاوه، 3 نفر از افراد با تجربه و فعال در صنعت احداث نيز در هيأت مديره حضور خواهند داشت.
● تأمل در گام نخست
صرف تأسيس مؤسسهاي با چنين خصوصياتي حاوي نشانههايي است حاكي از تحولاتي قابل تأمل در عمق جامعه:
- 1. اينكه ضرورت تحقيق و توسعه به عنوان بخش اصلي روند توليد محصول رقابتي در چنين سطحي به آگاهي عمومي بدل شده است.
- 2. اينكه هزينهي تحقيق و توسعهي يك صنعت، به جاي خرد شدن در سطح بنگاه، در سطح ملي در يك مؤسسه متمركز و يك كاسه شود.
- 3. اينكه تمام بنگاههاي فعال در يك صنعت (اينجا صنعت احداث) از طريق تشكلهاي صنفي تخصصي و كارفرمايي خود بر اين مؤسسه مديريت دموكراتيك و مشترك اعمال كنند و به اين ترتيب تمام بنگاههاي فعال در صنعت، مؤسسه را از آن خود بدانند.
- 4. و شايد از همه مهمتر اينكه مؤسسه به توان و ياري تشكلهاي مؤسس چشم اميد دوخته كه اقيانوس بيكراني از امكانات بالقوه هستند.
● بيانيهي مأموريت مؤسسه
مؤسسه، ماموريت خود را ارتقاء كيفيت فعاليتها و توسعه توانمنديهای شرکتهای عضو تشکلهای مهندسی پيمانکاری و رفع نيازهای مشترک آنان برای ايفای نقش سازنده و مستمرشان در برنامههای توسعه پايدار کشور و بدل شدن آنها به شرکتهايي ماندگار در خدمت نسلهای کنونی و آتی می داند.
مؤسسه برای اجرای اين ماموريت، با اعتقاد به ضرورت فراگير شدن اخلاق حرفهای در جامعه و با عنايت به اشراف ممتاز خود به نوع فعاليت شرکتهای مهندسی پيمانکاری و مشکلات فراروی آنها پژوهش، آموزش، مشاوره، اطلاعرسانی و تعامل هدفمند با مخاطبان داخلی و بينالمللی را در اولويت برنامهها میداند و انجام فعاليتها را از طريق يک نظام سيستم محور با قابليت کنترل و بازنگری دنبال می کند.
◊ مؤسسه، به تجزيه و تحليل و شناخت هدفمند شرايط موجود به منظور تبين استراتژيهای مناسب برای ورود شرکتهای ايرانی به صحنه مشارکت و رقابتهای ملی، منطقهای و بينالمللی، با استفاده از ظرفيتهای پژوهشی کاربردی کشور میپردازد.
◊ مؤسسه، پژوهشهای درخواستی از سوی ذينفعان و شرکای اجتماعی را نيز در راستای ماموريت خود پذيرفته و به انجام میرساند.
◊ مؤسسه با اعتقاد به نقش ممتاز و کليدی منابع انسانی در فرايند توسعه پايدار، ارتقاء توانمندی نيروهای انسانی ايرانی را از طريق تاسيس و راه اندازی مجتمعهای آموزشی به عنوان پلی برای کاربردی کردن آموختهها و تربيت انسانهای آموزش ديده حرفهای، با بهرهگيری از روشهای موفق بينالمللی و فناوری های نوين پی میگيرد.
◊ مؤسسه با ارائه خدمات مشاورهای صادقانه و خلاق به ذينفعان و اطلاعرسانی صحيح، سريع و به هنگام از طريق بهرهگيری از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، زمينه هم افزايی و همسويي سياستها و روشها را در سازمانهای مرتبط با صنعت احداث فراهم خواهد نمود (بيانيهي مأموريت مؤسسه از اسناد آن نقل شد).
● تأمل در گام دوم
9 سال از تأسيس «مؤسسه تحقيق و توسعه صنعت احداث» گذشته است. همهي ما صميمانه آرزو ميكنيم اين مؤسسه واقعاً موفق شود. و تمام تشكلهاي كارفرمايي ايران اين مؤسسه را به عنوان الگو مورد توجه قرار دهند. اما تأسي به اين تجربه از سوي ساير تشكلهاي كارفرمايي مستلزم تأمل در نكات زير است:
1.آيا مؤسسه علت يا علل ناكارآمدي تشكلهاي ايراني را مورد تحقيق و بررسي قرار داده است؟
2. آيا اساساً چنين تحقيقي در ايران ممكن است يا ممتنع؟
3. و آيا براي فائق آمدن بر اين مشكل كليدي ميتوان برنامهاي اثربخش تدوين و اجرا كرد؟