سهم اروپا؟
براي تعيين وضعيت بيزينس اتيكز در اروپا به مثابه يك فعاليت و يك ديسيپلين آكادميك به صورت توأمان، نياز به پارامتر‌هايي داريم كه ما را به سوي فهم بيزينس اتيكز به مثابه يك نهاد اجتماعي در بافت‌هاي متفاوت اروپايي كمك كند. منظور از «بيزينس اتيكز به مثابه يك نهاد اجتماعي» مجموعه‌اي منسجم از مفاهيم، فعاليت‌ها، ساختارها و مداخله‌هاست كه به روشي قابل‌بازساختي، وضعيت اخلاقي و تأثير بيزينس را تحت يك ساخت اجتماعي مفروض (باهم-) تعيين مي‌كنند. اين مجموعه‌ي عوامل ممكن است طبق شرايط تغيير كند، اما عناصر سازنده‌ي اساسي در بيشتر موارد حاضر خواهد بود: تئوري‌هاي اتيكال از يك طبيعت كلي و ميانه در باره‌ي آنچه اخلاقاً گفته مي‌شود مي‌توان از كسب‌كار انتظار داشت، بازرسي و پرورش فعاليت‌ها در ارتباط با مسؤليت بنگاه، كدها و نظام‌هاي كنترلي تدوين شده براي تقويت كيفيت اخلاقي روند‌هاي كسب‌وكار، ابتكارهاي فردي و دسته‌جمعي و مداخله‌هاي ناشي از طبيعت فردي و سازماني، و يك فرهنگ شفافيت و بازگشودگي كه پاسخگويي متقابل را بين سهامداران متنوع كسب‌وكار تشويق كند. بديهي است كه جهت خلاف، غيبت اين عناصر اساسي يا حضور آشكار عدم تمايل اخلاقي، در ميان عواملي كه بيزينس اتيكز را به مثابه يك نهاد اجتماعي – به قول بعضي ها؛ به مثابه يك «پراكتيس» – تعريف مي‌كنند، خيلي مهم تلقي مي‌شوند. بيزينس اتيكز به مثابه يك نهاد اجتماعي خاص در يك شرايط مفروض، در همان حال، جزء جدا ناشدني از يك پيكربندي اجتماعي بزرگتر نيز هست، كه يك نظام حقوقي واقعي، توزيع قدرت اجتماعي، و درجه‌ي رشد اقتصادي عناصر سازنده‌ي عمده‌ي آن هستند.
با اين همه، اين پرسش اساسي در پس و پشت تمام اين مفاهيم، فعاليت‌ها، ساختارها و مداخله‌ها باقي مي‌ماند: «در شرايط مفروض براي بيزينس چه كاري درست است؟» … از آنجا كه نويسنده‌ي مقاله‌ي «بيزينس اتيكز در اروپا»، بيزينس اتيكز را به مثابه «يك نهاد اجتماعي» در نظر مي‌گيرد، براي يافتن پاسخ اين پرسش اساسي نيز به كاركرد همين نهاد اجتماعي توجه نشان مي‌دهد و، در ادامه به نقل از پژوهشي با عنوان «همسايگان چالشي: بازانديشي نهادهاي اقتصادي آلماني و هلندي»(1997) مي‌نويسد: «نهادها لازم است مشكلات بسيار پيچيده‌ي وابسته به هم هماهنگي را در شرايط دگرگون شونده حل كنند» (همان.ص 453). از آنجا كه موضوع اين پژوهش نهادهاي اقتصادي آلماني و هلندي بوده‌است، مشكلات مربوط به هماهنگي‌اقتصادي نهادها با توجه به شكست‌هاي بازار به شرح زير تعريف شده است:
1. قدرت بازار ناعادلانه توزيع شده
2. برون‌ماندگي‌ها،به معناي درون‌بستگي‌هاي بين ترجيح‌ها و فعاليت‌هاي فردي كه بيرون از نظام قيمت قرار دارند و در نتيجه در تصميم‌هاي فردي به طور كامل كنارگذاشته نمي‌شوند
3. مشكل سرقت،ناشي از قدرت چانه‌زني متحول شونده در گذر زمان، وقتي راه برگشت به خار هزينه‌هاي بالاي تعامل بسته مي‌شود و تصميم جلو رفتن نيز هنوز اتخاذ نشده
4. عدم قطعيت، در ارتباط با ريسك مشترك، به عنوان نمونه، ريسك خطر اخلاقي و تصميم نامطلوب، ناشي از فقدان قطعيت كامل نسبت به رويدادهاي آينده
در ادامه‌ي نوشته، سازوكارهاي هماهنگي، يعني: رقابت، كنترل، ارزش‌ها و هنجارهاي رايج، و مبادله‌ي شركتي مورد بررسي قرار گرفته و در انتها، شباهت‌ها و تفاوت‌هاي اين چهار سازوكار در قلمروي «بيزينس اتيكز» به مثابه يك نهادي اجتماعي تحليل شده است:
با نگاه به بيزينس اتيكز به مثابه يك نهاد اجتماعي، سه شباهت چشم‌گير و يك تفاوت مشاهده مي‌شود. بيزينس اتيكز به مثابه يك فاكتور عملي و فكري در شكل‌بخشي به ساخت اجتماعي، همان چهار سازوكار ارايه شده را مورد استقاده قرار مي‌دهد: رقابت، كنترل، ارزش‌ها و هنجارهاي رايج، و مبادله‌هاي شركتي. اين نخستين شباهت است. شباهت دوم به سازش‌هاي گريزناپذير در پراكتيس بيزينس ايتكز اشاره مي‌كند. بيشتر اوقات براي كسب هدف‌هاي اخلاقي قيمتي پرداخت مي‌شود. با اين همه، سازش‌هاي اخلاقي با سازش‌هايي كه در تحقيق اقتصادي مذكور در فوق قيد شد فرق دارند، زيرا، با توجه به اينكه به سوي مسائل هماهگي متفاوت با مسائل اقتصادي جهت‌گيري مي‌كند، تفاوت چشمگيري بين دو رويكرد هماهنگ‌ساز موجود است. مشكلات هماهنگي‌در اقتصاد به شكست‌هاي بازار مربوط مي‌شوند. مشكلات هماهنگي در بيزينس اتيكز به ارتباط بين قواعد اقتصادي و الزام‌هاي اخلاقي در چارچوب يك بافت نهادي بزرگتر كه قبلاً ذكر شد مربوط مي‌شود. اين همان اختلافي است كه مي‌توان ذكر كرد. با اين همه، يك شباهت سوم نيز با ماهيتي متفاوت در اين زمان وجود دارد. همانطور كه مؤلفان «همسايگان چالشي» با نگاه به آلمان و هلند ثابت كرده‌اند، رويكرد اقتصادي به هماهنگي اجتماعي و نهادي با شرايط ملي و فرهنگي متفاوت كاملاً جور است. دليلي ندارد كه چرا همين وضعيت در مورد يك رويكرد اتيكال در جهت همين مسيرها صدق نكند.
«بيزينس اتيكز در اروپا» اينگونه خاتمه مي‌يابد: «در سال‌هاي آتي، بيزينس اتيكز به تدريج يك وضعيت پسا آكادميك را كسب خواهد كرد، بدون فراموش كردن مكتب جواني خود، با مراجعه‌ي مشتقانه و مرتب به آنجا، اما در عين حال با اذعان به اينكه عقل آنجاست كه اقدام هست. اين تلاش براي توسعه‌ي بيزينس اتيكز به مثابه يك نهاد اجتماعي ممكن است سهم ويژه‌ي اروپا در اين عرصه بشود.