هدف نخستين سازمان بين‌المللي كار (س ِ.ب ِ.ك ِ) رسيدن به اشتغال كامل و مولد و كار شايسته براي همه زنان و مردان در شرايط آزادي، برابري، ايمني و كرامت انساني است. بديهي است خشونت در محل كار با اين مأموريت مغاير باشد. س ِ.ب ِ.ك ِ براي دهه‌ها در خصوص سياست و برنامه‌هاي اجرايي براي حذف تبعيض جنسيتي در محيط كار مشاوره داده است. با توجه به سندهاي جمعبندي‌هاي كنفرانس بين‌المللي كار سال 2009 براي تدوين سياست‌ها، برنامه‌ها، مقررات و ساير اقدام‌ها با هدف مباره با حشونت جنسيت مبنا [1]، س ِ.ب ِ.ك ِ موضوع روز جهاني زن (ر.ج.ز) 2013 را براي ارتقاي آگاهي نسبت به اينكه چگونه دنياي كار هم يك كانل عالي براي جلوگيري و هم براي جبران‌ها و اجراي سياست‌هاي ممنوعيت است، مورد استفاده قرار مي‌دهد.
از اواسط دهه 1990 توجه بين‌المللي فزاينده به موضوع خشونت عليه زنان معطوف شده است؛ داده‌هاي گردآوري شده نشان مي‌دهد كه اين توجه گسترده است.
آزار جنسي و ديگر شكل‌هاي آزار و سوءاستفاده (حسمي، لفظي و رواني)، قلدري، لات‌بازي، فشارهاي كاري و خشونت تمام حرفه‌ها و بخش‌ها و هم زن و هم مرد را تحت تأثير قرا رمي‌دهد. با اين وجود، هيچ ميثاق حقوق بشري بين‌المللي صريحي در خصوص ممنوعيت خشونت عليه زنان وجود ندارد، و اين موضوع در چارچوب قانون حقوق بشر بين‌المللي دچار بدفهمي و سوء تعريف باقي مانده است.
آيينه واقعيت
آزار جنسي:
- بين 45 تا 60 درصد از زنان در كشورهاي اروپايي پيشروي‌هاي ناخواسته جنسي، تماس‌هاي جسمي يا شكل‌هاي ديگر آزار جنسي در محل كار خود را تجربه كرده‌اند.
- در ايالات متحد، 83 درصد از دختران 12 تا 16 سال شكلي از آزار جنسي را در مدارس عمومي تجربه كرده‌اند.
- نظرسني كوچك در كشورهاي آسيا – اقيانوسيه نشان مي‌دهد كه 39 تا 40 درصد از زنان كارگر شكلي از آزار را -شفاهي، جسمي يا حنسي را گزارش مي‌دهند.
- يك از پنج (ح21 درصد) مردم در استراليا از سن 15 سالگي آزار جنسي شده‌اند ؛ يك از سه زن (33 درصد)، در مقايسه با كم تر از يك از ده (9 درصد) مردها، آزار ديده اند.
- اكثريتي (68 درصد) از آنان در محل كار آزار ديده‌اند. يك چهارم زنان (25 درصد) و يك ششم مردان (16 درصد) در استراليا ازار جنسي در محل كار را تجربه كرده‌اند.
برگه اطلاعاي خشونت عليه زنان
اغلب در جهان كار، خشونت بر روابط قدرت نابرابر استوار است. استانداردهاي س ِ.ب ِ.ك ِ در خصوص برابري جنسيتي و كارگران تحت پوشش اين وضعيت‌ها كه در آن‌ها خشونت بدون اطلاع اعمال مي‌شود – از جمله، كارگران خانگي، اقوام، كودكان كار، كارگران روستايي و كارگران مهاجر – به تعريف حقوق بين‌المللي در اين مورد كمك مي‌كنند. ساختار سه‌جانبه س ِ.ب ِ.ك ِ از طريق دعوت سازمان‌هاي كارگران و كارگران و وزيران مسؤل كار به مذاكره به واكنش‌هاي محيط كار اعتبار مي‌بخشد. برنامه‌هاي موجود پيشتر از فعاليت اعضاء براي ختم خشونت در جايي كه ثابت شده يك عامل عفونت اچ.آي.وي در ميان زنان و دختران بوده، حمايت كرده است. به همين ترتيب تمام اقدام‌هاي در دسترس س ِ.ب ِ.ك ِ بايد براي ختم اين بلا استفاده قرار بگيرد. مذاكره روز بين‌المللي زن امسال بر مبناي كليت كارشناسي س ِ.ب ِ.ك ِ بنا مي‌شود.
خلق حقوق بشر و مورد كاري
خشونت در جهان كار يك موضوع حقوق بشري، نيز يك مشكل بهداشتي، آموزشي، قانوني و اقتصادي – اجتماعي است. نيز يك مورد كاري قوي براي حذف خشونت عليه زنان و مردان است. هزينه‌هاي بنگاه‌ها شامل كارگريزي، تغيير زياد كاركنان، عملكرد شغلي و بهره‌وري نازل، تصوير عمومي منفي، پرداخت‌هاي حقوق/قضايي، هزينه‌هاي جريمه‌ها يا تصفيه‌هاي بالا، و افزايش حق بيمه مي‌شوند. براي كارگران، اين مي‌تواند منجر به فشارهاي فزاينده، محو انگيزه، حوادث و ناتواني‌هاي زياد و حتي مرگ شود. فشار بالقوه روي نظام‌هاي بهداشتي، بهزيستي و تأمين اجتماعي مي‌تواند از طريق ترويج سياست‌هاي بهداشتي و ايمني شغلي، حساس به جنسيت و فرهنگ پيشگيري در دنياي كار كاهش يابد.
تحقيق، راهنماها و ابزارهاي فعلي س ِ.ب ِ.ك ِ
ابزارها و راهنماهاي در سطح دفتر در طول دهه‌هاي گذشته تدوين شده‌اند و اكنون يك بسته‌‌ي قابل توجه از رويكردها نسبت به ختم خشونت عليه زنان در كار را تشكيل مي‌دهند. با جنبه‌هاي بخشي برخورد شده است، به عنوان مثال، برنامه‌هاي مشترك سازمان بين‌امللي كار، سازمان جهاني بهداشت، شوراي بين‌المللي پرستاران [2]، [3] در خصوص خشونت در محيط كار در بخش سلامتي در سال 2000 به راه افتاد و تا كنون يك مجموعه از فعاليت هاي تحقيقاتي و چارچوب راهمنا براي برخورد به خشونت در بخش بهداشت منتشر شده است. تحقيق سال 2010 س ِ.ب ِ.ك ِ چالش‌هايي را كه زنان در هتل، جهانگردي و آشپزي با آن‌ها مواجه هستند و بيش از 60 تا 70 درصد كار اجباري را تشكيل مي‌دهند، برجسته كرده است؛ زنان غيرماهر و نيمه ماهر گرايش دارند تا در آسيب‌پذيرترين مشاغل كار كنند كه در آنجا شرايط كار بد، نابرابري فرصت و رفتار، خشونت، استثمار، فشار و آزارهاي جنسي را تجربه مي‌كنند.
س ِ.ب ِ.ك ِ همچين روي رديابي وقوع خشونت در محيط كار نيز فعاليت دارد. پايگاه داده‌هاي ايمني‌كار 2012 با عنوان پايگاه داده‌هاي جهاني در خصوص قوانين ملي بهداشت و ايمني شغلي خشونت شغلي را به عنوان يك شاخص در بر مي‌گيرد. برنامه كار بهتر، كه در بسياري از كارخانه‌هايي كه زن برتر هستند، تأثير خودش بر كاهش خشونت جنسيت مبنا را از طريق گردآوري داده‌هاي سطح بنگاه از طريق نظرسنجي از كارگران ارزيابي كرده است، طيفي از موضوعات از جمله آزار جنسي در محيط كار را در بر مي‌گيرد. داده‌هاي پايه در 2011 نشان مي‌دهد كه چنين آزاري دغدغه‌ي 85 درصد از كارگان در اندونزيا، 26 درصد در اردن و هفت در صد در ويتنام است. برنامه كار بهتر مديران، سوپروايزر‌ها و خودكارگران را با هدف پيشگير و برخورد با آزار حنسي آموزش داده است. با خشونت جنسيت مبنا بايد از طريق گفتگوي اجتماعي، شامل چانه زني دسته جمعي، در سطوح بناگه، بخش يا ملي برخورد كرد و دوره‌هاي تربيتي س ِ.ب ِ.ك ِ به اين موضوع مي‌پردازد. افزوده بر اين، براي ظرفيت سازي در آمارشناسان نيروي كار، ارتقاء نظام‌هاي اطلاع‌رساني بازار كار در عرصه‌هايي چون خشونت عليه زنان در جهان كار لازم است كه فعاليت‌ها تشديد شود.
همكاي‌هاي فني در مواجهه با خسونت در كار
در حال حاضر دو پروژه س ِ.ب ِ.ك ِ موجود است كه هدف صريح آن‌ها مبارزه با خشونت جنسيت بنياد در محل كار است: «ترويج برابري حنسيتي و پيشگيري از خشونت عليه زنان در محل كار در بنگلادش» و «برنامه مشترك ملل متحد براي پيشگيري و واكنش به خشونت جنسيت بنياد در سريلانكا».
چندين پروژه ديگر شامل تلاش‌هايي هستند براي مبارزه با خشونت جنسيت بنياد و آزارهاي جنسي به عنوان بخشي از برنامه بزرگتر محل كار يا بخشي از يك برنامه مشترك ملل متحد. پروژه ترويج برابري جنسيي و توانمند سازي زنان در دنياي كار در برزيل، آنگولا، آفريقاي جنوبي، هند و چين، روي اين موضوع كار كرده‌اند، به عنوان نمونه از كارزار دفاعي آنگولا كه منجر به يك قانون پارلماني كه به طور خاص خشونت خانگي را ممنوع مي‌سازد، حمايت كردند؛ در چين اين پروژه از عناصر سازنده براي تدوين و استفاده از يك راهنما براي پيشگيري از آزار جنسي در محل كار حمايت كرد. پروژه‌هايي كه حقوق كارگران خانگي را در لبنان و خاور ميانه ترويج مي‌كنند ساختار حمايتي براي كارگران خانگي ايجاد مي‌كنند كه در محل كار خود مورد سوءاستفاه خشونت آميز قرار مي‌گيرند. در پاكتسان يك تحقيق در خصوص اينكه چگونه عمليات محل كار آزار جنسي را به حداقل مي‌رساند از سوي س ِ.ب ِ.ك ِ صورت گرفته است، در عين حال، در نپال، س ِ.ب ِ.ك ِ پروژه‌اي را پيش مي‌راند كه با حمايت از برنامه ملي اقدام عليه خشونت جنسيت بنياد مربوط است. پروژه توانمندسازي زنان براي صلح و بهبود در شرق سودان با مردانگي‌ها و رويكردهاي بي‌خشونت برخورد مي‌كند. بلاخره، برنامه آموزش تحت رهبري زنان در اندونزي، در بنگاه‌ها در خصوص نحوه حذف آزارهاي جنسي در محيط كار ظرفيت سازي مي‌كند.
زمان فرياد كشيدن
خشونت حنسيت بنياد از روش‌هاي متنوعي كه تبعيض جنسي خودش را در سراسر جهان به نمايش مي‌گذارد، به طور خاص انسانيت زداي و سركوب‌گر است. هيچ شكل ديگري از تبعيض جنسيتي اين همه حقوق بشر را، آنگونه كه در بيانيه جهاني حقوق بشر ملل متحد 1948 بيان شده، نقض نمي‌‌كند. خشونت و آزار جنسي يك مانع جدي در برابر دستيابي و پيشرفت زنان از طريق بازار كار است. قابل تكرار است كه خشونت محيط كار يك مشكل پنهان، اما همراه با پيامدهاي آشكار است. شرايط كار شاسته را مي‌فرسايد و روابط قدرت و جنسيتي را به ضرر هم مردان و هم زنان در جهان كار تقويت مي‌كند. اكنون هنگام فرياد كشيدن عليه ناگفتي است: خشونت، آزار جنسي و سوءاستفاده در كار.
هنگامي كه خاتمه دادن به خشونت عليه زنان در كانون صحنه‌ي رسانه بين‌المللي قرار گرفته، در بسياري از كشورها در صدر دستوكار سياسي نشسته، و عنوان كمسيسون ملل در خصوص وضعيت زنان شده است، روز بين‌المللي زن در سال 2013 فرصتي مهم براي س ِ.ب ِ.ك ِ فراهم مي‌آورد تا ميزبان مذاكره‌ي جهان كار در خصوص نحوه‌ي توقف خشونت در محل كار باشد. اين مذاكره سه‌جانبه اجازه خواهد داد تا سرمشق‌هاي مشخص به اشتراك گذاشته شود و به س ِ.ب ِ.ك ِ اجازه خواهد داد تا گام‌هاي مشخصي در حمايت از دولت، كارگران و كارفرمايان در وظيفه مشتركمان براي توقف خشوت در كار برداريم.