آئين نامه بيمه حرف ومشاغل آزاد مصوب ۲۹/۷/۱۳۶۶ هيات وزيران۵
آئين‌نامه اجرائي قانون اصلاح بند «ب» و تبصره “۳” ماده “۴” قانون تامين اجتماعي ۵۳
ماده ۱: صاحبان حرف و مشاغل آزاد در اين آئين‌نامه به افرادي اطلاق مي‌شود كه براي انجام حرفه و شغل مورد نظر با داشتن كارگر (كارفرما) يا خود به تنهايي (خويش‌فرما) به استناد مجوز اشتغال صادره از سوي مراجع ذيصلاح يا به تشخيص هيأت مديره سازمان تأمين اجتماعي (كه منبعد سازمان تأمين اجتماعي در اين آئين‌نامه سازمان ناميده مي‌شود) به كار اشتغال داشته و مشمول مقررات حمايتي خاص (مشابه موارد موضوع اين آئين‌نامه) نباشند.
ماده ۲ :
مشمولين اين آئين‌نامه عبارتند :
افراد موضوع ماده يك اين آئين‌نامه.
اتباع ايراني اعم از شاغل و يا غير شاغل در فعاليتهاي مختلف در خارج از كشور كه بيمه آنان با مقررات قانون تأمين اجتماعي و تغييرات بعدي آن مغايرت نداشته باشد.
تبصره : آن دسته از متقاضيان كه داراي سابقه پرداخت حق بيمه به مأخذ كامل به مدت ۳۶۰ روز يا بيشتر مي‌باشند با رعايت تبصره ماده ۵ اين آئين‌نامه مشمول مقررات اين آئين‌نامه قرار مي‌گيرند.
ماده ۳ . اجراي مقررات اين آئين‌نامه با رعايت مقررات ماده ۷ قانون تأمين اجتماعي خواهد بود.
ماده ۴ :مشمولين اين آئين‌نامه با پرداخت حق بيمه مقرر مي‌توانند به ترتيب زير از حمايتهاي مندرج در قانون تأمين اجتماعي مصوب تيرماه ۵۴ و تغييرات بعدي‌آن برخوردار گردند.
بيمه بازنشستگي با نرخ حق بيمه ۱۲ درصد.
بيمه بازنشستگي و فوت با نرخ حق بيمه ۱۴ درصد.
بيمه بازنشستگي و از كارافتادگي و فوت با نرخ حق بيمه ۱۸ درصد.
تبصره ۱ :. بيمه‌شدگان موضوع ماده ۲ اين آئين‌نامه مي‌توانند علاوه بر پرداخت حق بيمه با نرخهاي تعيين شده در فوق، با پرداخت حق بيمه به ميزان مشخص شده در ماده ۲۹ قانون تأمين اجتماعي و تغييرات بعدي آن از حمايتهاي موضوع بندهاي «الف» و «ب» ماده ۳ قانون تأمين اجتماعي استفاده نمايند. تأمين اعتبار دفترچه درمان بيمه‌شدگان هر سه ماه يكبار و با ارائه رسيد پرداخت حق بيمه مقرره انجام خواهد گرفت.
تبصره ۲ : پرداخت دو درصد (۲%) حق بيمه مربوط به حمايتهاي موضوع بندهاي «الف» يا «ب» يا «ج» و نيز يك درصد (۱%) حق بيمه موضوع تبصره يك اين ماده (جمعاً ۳ درصد براساس ماده ۲۸ قانون تأمين اجتماعي به عهده دولت خواهد بود.
تبصره ۳ :درخواست متقاضيان حمايتهاي بند «ج» اين ماده در صورتي پذيرفته خواهد شد كه از سوي مراكز درماني اعلام شده توسط اين سازمان از كارافتاده كلي شناخته نشوند.
بيمه‌شده مدتي پس از انقضاء موعد مقرر (دو سال) درخواست افزايش مأخذ حق بيمه را بنمايد در اين حالت نيز نسبت افزايش همان ۱۰ درصد خواهد بود و براي مدت اضافي زائد بر دو سال افزايشي صورت نخواهد گرفت و افزايشهاي بعدي نيز موكول به گذشت دو سال پرداخت حق بيمه موضوع اين آئين‌نامه از تاريخ آخرين افزايش خواهد بود.
تبصره :مأخذ كسر حق بيمه افرادي كه به نحوي از انحاء داراي سابقه پرداخت حق بيمه بوده و مشمول اين آئين‌نامه قرار مي‌گيرند توسط وي به اختيار انتخاب مي‌شود مشروط بر اينكه مبلغ انتخابي افزايشي بيش از ۱۰ درصد متوسط مبناي ماهانه كسر حق بيمه يكسال آخر نداشته باشد.
ماده ۶ : بيمه مشمولين واجد شرايط از تاريخ ثبت تقاضا در هر يك از شعب سازمان شروع مي‌شود. سازمان مكلف است ظرف مدت دو (۲) ماه استحقاق متقاضي را از احراز و بلافاصله ضمن تعيين نرخ و ميزان حق بيمه ماهانه مراتب را به متقاضي
تبصره ۴:اتباع ايراني خارج از كشور تا فراهم نمودن امكانات لازم از سوي سازمان منحصراً مخير به استفاده از مزاياي مندرج در بندهاي «الف» و «ب» و تبصره يك اين ماده در كشور ايران خواهند بود.
تبصره ۵ :تشخيص حوادث ناشي از كار منجر به فوت يا از كارافتادگي كلي در مورد مشمولين بند يك ماده ۲اين آئين‌نامه به عهده كميسيوني مركب از مسئول واحد كار و امور اجتماعي محل، مسئول و بازرس واحد تأمين اجتماعي مربوط خواهد بود و همچنين در صورت فراهم‌شدن امكانات مورد نظر در تبصره ۴ اين ماده، حوادث ناشي از كار در مورد اتباع ايراني خارج از كشور موضوعيت نداشته و كليه حوادث غير ناشي از كار تلقي خواهد گرديد
ماده ۵ :مأخذ كسر حق بيمه ماهانه مشمولين اين آئين‌نامه به اختيار متقاضي بين حداقل و حداكثر دستمزد قانوني خواهد بود. بيمه‌شده مي‌تواند هر بار با دارابودن ۲ سال سابقه پرداخت حق بيمه موضوع اين آئين‌نامه از تاريخ ثبت درخواست كتبي ۱۰ درصد ميزان آن را افزايش دهد. چنانچه اعلام نمايد و متقاضي نيز ظرف يكماه فرصت پرداخت حق بيمه به واحد سازمان را خواهد داشت در غير اينصورت موضوع درخواست مزبور منتفي اعلام مي‌گردد.
ماده ۷ :چگونگي بيمه اتباع ايراني شاغل يا غير شاغل در كشورهاي خارجي به ترتيب زير خواهد بود:
متقاضي درخواست خود را طبق فرم مخصوصي كه توسط سازمان تهيه مي‌گردد، به نمايندگيهاي سياسي جمهوري اسلامي ايران تسليم و نمايندگيهاي سياسي موظفند ظرف ۱۵ روز از تاريخ وصول اين قبيل درخواستها ضمن تأييد تابعيت ايراني متقاضيان، درخواست آنها را به انضمام فتوكپي مدارك شناسائي متقاضيان و افراد خانواده موضوع ماده ۵۸ قانون تأمين اجتماعي به سازمان ارسال دارند.
سازمان مكلف است ظرف مدت يكماه استحقاق متقاضي را احراز و ضمن تعيين نرخ و ميزان حق‌بيمه ماهانه از طريق نمايندگيهاي سياسي بلافاصله مراتب را به متقاضي اعلام نمايد.
متقاضيان حق بيمه مربوط را به حساب بانكي كه به نام سازمان تأمين اجتماعي توسط نمايندگيهاي سياسي افتتاح خواهد شد پرداخت و رسيد پرداخت را به نمايندگيهاي مزبور ارسال نمايند.
نمايندگيهاي سياسي مكلفند همه ماهه موجودي حساب مزبور را به حسابي كه بانك مركزي مشخص مي‌نمايد واريز و صورت وضعيت بانكي و رسيدهاي پرداخت حق بيمه را به سازمان تأمين اجتماعي ارسال دارند.
نحوه بيمه اين قبيل افراد در ساير موارد تابع مواد اين آئين‌نامه مي‌باشد و پرداخت حق بيمه مقرره مشمولين اين ماده بايستي به پولي صورت گيرد كه در قرارداد فيمابين سازمان و متقاضي توافق گرديده است.
نمايندگيهاي سياسي جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي خارجي موظف به ابلاغ مفاد اين آئين‌نامه به نحو مقتضي به اتباع ايراني خواهند بود.
ماده ۸ :در صورتي كه پرداخت حق بيمه از طرف بيمه‌شده متوقف گردد و بين تاريخ قطع پرداخت حق بيمه و پرداخت مجدد بيش از ۳ ماه فاصله ايجاد نشده باشد در غير اينصورت ارتباط بيمه‌شده با سازمان قطع و ادامه بيمه وي موكول به تسليم درخواست مجدد و موافقت سازمان خواهد بود كه در اينصورت مبناي كسر حق بيمه اين قبيل متقاضيان همان مبناي قبلي خواهد بود.
ماده ۹ :شرايط برقراري و ميزان مستمريهاي بازنشستگي و بازماندگان و از كارافتادگي كلي و همچنين استفاده از خدمات درماني و بهداشتي عيناً به ترتيب تعيين شده درقانون تأمين اجتماعي و تغييرات بعدي آن خواهد بود.
ماده ۱۰ :در صورتي كه مشمولين اين آئين‌نامه پس از شروع بيمه به نحوي از انحاء از شمول مقررات اين آئين‌نامه خارج و يا طبق قانون تأمين اجتماعي يا ساير قوانين مربوطه مي‌بايست حق بيمه را خود براساس مقررات ديگري پرداخت نمايند، موظفند مراتب را كتباً به آگاهي سازمان برسانند تا نسبت به قطع بيمه آنان اقدام گردد. در صورت عدم اقدام بيمه‌شده در اين زمينه و ادامه پرداخت حق بيمه، حق بيمه‌هاي دريافتي پس از كسر هزينه‌هاي انجا م شده مسترد خواهد شد.