قانون تنظيم خانواده
قانون تنظيم خانواده و جمعيت
مصوب ۲۶/۲/۱۳۷۲ مجلس شوراي اسلامي
- ماده ۱. كليه امتيازاتي كه در قوانين براساس تعداد فرزندان يا عائله پيش‌بيني و وضع شده‌اند در مورد فرزندان چهارم و بعد كه پس از يكسال از تصويب اين قانون متولد مي‌شوند، قابل محاسبه و اعمال نخواهد بود و فرزنداني كه تا تاريخ مزبور متولد مي‌شوند كماكان از امتيازات مقرر شده برخوردار مي‌باشند.
تبصره ۱. نحوه استفاده از امتيازات پيش‌بيني شده در قانون كار مصوب ۲۹/۸/۱۳۶۹ مجمع تشخيص مصلحت نظام و قانون تأمين اجتماعي مصوب ۱۳۵۴، به شرح زير خواهد بود:
الف. مرخصي بارداري و زايمان كارگران زن (موضوع ماده ۷۶ قانون كار مصوب ۲۹/۸/۱۳۶۹مجمع تشخيص مصلحت نظام) براي فرزندان چهارم و بعد كه پس از يكسال از تصويب اين قانون متولد مي‌شوند، از مرخصي استحقاقي موجود و آتي كارگر كسر خواهد شد.
ب. هزينه نگهداري فرزندان كارگران زن در مراكز نگهداري (موضوع ماده ۷۸ قانون كار مصوب ۲۹/۸/۱۳۶۹ مجمع تشخيص مصلحت نظام) براي فرزندان چهارم و بعد كه پس از يكسال از تصويب اين قانون متولد مي‌شوند، به عهده كارگر خواهد بود.
ج. حق بيمه فرزندان (موضوع ماده ۵۸ قانون تأمين اجتماعي مصوب ۱۳۵۴) براي فرزندان چهارم و بعد كه پس از يكسال از تصويب اين قانون متولد مي‌شوند، بصورت جداگانه تعيين و مطابق تعرفه تأمين اجتماعي از بيمه‌شده دريافت مي‌گردد.
تبصره ۲. اين قانون در مورد سازمانها و مؤسساتي كه شمول حكم بر آنها مستلزم ذكر نام است نيز جاري مي‌باشد.
- ماده ۲. وزارتخانه‌هاي آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالي، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و فرهنگ و ارشاد اسلامي موظف به اجراي برنامه‌هاي ذيل مي‌باشند:
الف. وزارت آموزش و پرورش موظف خواهد بود مطالب آموزشي مربوط به جمعيت و تأمين سلامتي مادران و كودكان را در متون درسي خود به نحوي مؤثر بگنجاند.
ب. وزارت فرهنگ و آموزش عالي و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي موظف به ايجاد يك واحد درسي بنام جمعيت و تنظيم خانواده در كليه رشته‌هاي آموزشي مي‌باشند.
ج. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي موظف است زمينه‌هاي جلب مشاركت فعال و مؤثر روزنامه‌نگاران، فيلم‌سازان و ساير هنرمنداني را كه به نحوي با آن وزارتخانه ارتباط دارند بمنظور ارتقاء سطح آگاهيهاي عمومي از برنامه‌هاي جمعيت و تنظيم خانواده فراهم نمايد.
- ماده ۳. سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران موظف است جهت ارتقاء سطح آگاهيهاي عمومي در تأمين سلامت كودكان و مادران و جمعيت برنامه‌هاي آموزشي راديوئي و تلويزيوني بطور مستقيم و غير مستقيم تهيه و پخش نمايد.
- ماده ۴. هزينه‌هاي ناشي از مواد ۲ و ۳ از محل كاهش هزينه‌هاي دولت كه با اجراء ماده ۱ اين قانون حاصل مي‌شود تأمين خواهد شد.
قانون فوق مشتمل بر چهار ماده و دو تبصره در جلسه علني روز يكشنبه مورخ بيست و ششم ارديبهشت‌ماه يكهزار و سيصد و هفتاد و دو مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ ۲/۳/۱۳۷۲ به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.
قانون ترويج تغذيه با شير مادر
و حمايت از مادران در دوران شيردهي
- ماده ۱. ورود هر نوع شيرخشك و غذاهاي كمكي شيرخوار، بايد با رعايت قانون مقررات صادرات و واردات كشور صورت گيرد و شيرخشك فقط از طريق داروخانه‌ها توزيع شود.
تبصره ۱. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مقررات مربوط به ورود انواع مجاز و مقدار مورد نياز، و جانشين‌شونده‌هاي شير مادر (شيرخشك و غذاهاي كمكي شيرخوار) را تهيه و اعلام نمايد. وزارت بازرگاني موظف به مراعات مقررات مزبور مي‌باشد.
تبصره ۲. موارد ضرورت تجويز پزشكي و همچنين نحوه عرضه و فروش در بازار مصرف و ارائه مستقيم و غيرمستقيم انواع شيرخشك و جانشين‌شونده‌ها در شبكه بهداشتي ـ درماني كشور طبق ضوابطي خواهد بود كه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تعيين و اعلام خواهد شد.
- ماده ۲. انتشار هرگونه جزوه، كتاب، نشريه و نظاير آن در مورد تغذيه شيرخواره با انواع شيرخشك و جانشين‌شونده‌هاي شير مادر در كليه موارد منوط به رعايت ضوابط و معيارهايي خواهد بود كه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تعيين خواهد شد.
- ماده ۳. مرخصي زايمان تا سه (۳) فرزند براي مادراني كه فرزند خود را شير مي‌دهند در بخشهاي دولتي و غيردولتي چهار (۴) ماه مي‌باشد.
تبصره ۱. مادران شيرده پس از شروع به كار مجدد در صورت ادامه شيردهي مي‌توانند حداكثر تا ۲۰ ماهگي كودك روزانه يك ساعت از مرخصي (بدون كسر از مرخصي استحقاقي) استفاده كنند.
تبصره ۲. امنيت شغلي مادران پس از پايان مرخصي زايمان و در حين شيردهي بايد تأمين شود.
- ماده ۴. دستگاههاي دولتي و وابسته به دولت از جمله سازمانهايي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است و ديگر دستگاههايي كه به لحاظ مقررات خاص استخدامي مشمول قانون كار نيستند موظف به ايجاد تسهيلات مناسب براي تغذيه شيرخوارگان با شير مادر در جوار محل كار كاركنان زن مي‌باشند.
- ماده ۵. به منظور سياست‌گذاري، نظارت و تعيين نحوه آن بر اجراي اين قانون كميته‌اي با عنوان «كميته سياست‌گذاري و نظارت بر ترويج تغذيه با شير مادر» در
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تشكيل مي‌شود. اعضاي اين كميته كه با حكم وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به عضويت كميته منصوب مي‌شوند عبارتند از:
الف ـ معاون امور بهداشتي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي.
ب ـ معاون امور دارو و درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي.
ج ـ رئيس سازمان نظام پزشكي جمهوري اسلامي ايران.
د ـ دو نفر از اعضاء كميته كشوري ترويج تغذيه با شير مادر.
ه ـ يك نفر پزشك متخصص زنان و زايمان.
و ـ يك نفر پزشك متخصص اطفال.
ز ـ يك نفر متخصص علوم تغذيه.
ح ـ يك نفر روحاني آشنا به مباني اسلام كه حداقل ۶ سال دوره خارج فقه و اصول را طي كرده باشند.
ط ـ يك نفر به نمايندگي از شوراي فرهنگي ـ اجتماعي زنان شوراي عالي انقلاب فرهنگي.
خدمات كميته سياست‌گذاري و نظارت بر ترويج تغذيه با شير مادر افتخاري مي‌باشد.
- ماده ۶. وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مي‌تواند نسبت به تشكيل كميته‌هاي ترويج تغذيه با شير مادر و حمايت از مادران در دوران شيردهي در استانها اقدام نمايد. كميته‌هاي موضوع اين ماده موظف خواهند بود نتايج اقدامات خود را به كميته سياست‌گذاري و نظارت بر ترويج تغذيه با شير مادر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي گزارش نمايند.
- ماده ۷. شرح وظايف و اختيارات كميته‌هاي موضوع اين قانون در حدود صلاحيت و شرايط اجراي تصميمات آنها و نحوه انتخاب و تركيب اعضاي كميته‌هاي استاني به موجب آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه بنا به پيشنهاد وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد. در هر حال تصميمات كميته‌هاي موضوع مواد ۵ و ۶ در صورت تأييد وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي يا مقام مجاز از سوي وي قابل ابلاغ خواهد بود.
- ماده ۸. اعضا كميته‌هاي موضوع اين قانون و مأمورين وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مجازند از مراكز ارائه دهنده خدمات بهداشتي و درماني، داروخانه‌ها و ساير مؤسساتي كه در ارتباط با توليد و توزيع جانشين‌شونده‌هاي شير مادر فعاليت مي‌كنند بازديد به عمل آورند. اين‌گونه مؤسسات مكلف به همكاري مي‌باشند.
- ماده ۹. متخلفين از اجراي اين قانون، با رعايت مراتب و دفعات جرم، به تعزير از قبيل نصب پارچه تخلف بر سر در داروخانه، تعطيل موقت آن، قطع موقت بعضي خدمات شهري يا جزاي نقدي از يك تا صد ميليون ريال و در صورت تكرار جرم به حداكثر تعزير و جزاي نقدي در محاكم صالحه محكوم مي‌گردند.
- ماده ۱۰. آئين‌نامه اجرائي اين قانون ظرف دو ماه بنا به پيشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
- ماده ۱۱. كليه قوانين مغاير با اين قانون لغو مي‌گردد.
قانون فوق مشتمل بر يازده ماده و چهار تبصره در جسله علني روز سه‌شنبه مورخ بيست و دوم آذرماه يك هزار و سيصد و هفتاد و چهار مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ ۲۷/۱۲/۱۳۷۴ به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.
قانون الحاق تبصره (۳) به ماده (۳) قانون ترويج تغذيه
با شير مادر و حمايت از مادران در دوران شيردهي
- ماده واحده. متن زير بعنوان تبصره (۳) به ماده (۳) قانون ترويج تغذيه با شير مادر و حمايت از مادران در دوران شيردهي – مصوب ۲۲/۱۲/۱۳۷۲ – الحاق مي‌شود.
تبصره ۳. مرخصي زايمان براي وضع حملهاي دوقلو، پنج ماه و براي زايمانهاي سه قلو و بيشتر يك سال با استفاده از حقوق و فوق العاده‌هاي مربوط تعيين مي‌شود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علني روز چهارشنبه مورخ بيست و دوم اسفند ماه يكهزار و سيصد و هشتاد مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ ۲۸/۱۲/۱۳۸۰ به تائيد شوراي نگهبان رسيده است.